اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟

اختلال شخصیت پارانوئید نام نوعی اختلال در شخصیت است که باعث ایجاد بی اعتمادی و سوء ظن به دیگران می‌شود‌. این اختلال از فرد مبتلا یک فرد مشکوک می‌سازد که دائما فکر می‌کند در صدد تحقیر یا تهدید قرار دارد. اگر چنین افرادی را در اطراف خود می‌بینید، با توجه به علائم آن‌ها می‌توانید پارانوئید را تشخیص دهید و این اختلال را کنترل کنید.

اولین نشانه های اختلال شخصیت پارانوئید:

اولین نشانه‌های این اختلال در اوایل بزرگسالی با نشانه‌های مانند بدگمانی و سوءظنی که قابل‌اثبات نیست، همراه است؛ این افراد حالت تدافعی، خصمانه و تهاجمی دارند، و دچار زودرنجی و حساسیت هستند، باور دارند که همیشه حق با آنها است، نمی‌توانند به دیگران اعتماد کنند، توانایی سازگاری، بخشش یا پذیرش انتقاد را ندارند، در رفتارهای عادی افراد، معانی پنهان را جست‌وجو می‌کنند، کینه‌ای هستند و خیلی زود در صدد انتقام گرفتن برمی‌آیند.

علائم اختلال شخصیت پارانوئید

علت دقیق اختلال شخصیت پارانوئید شناخته شده نیست، اما طبق گفته متخصصان به احتمال زیاد علت آن شامل ترکیبی از عوامل زیستی (ژنتیکی) و روانی است، این واقعیت که اختلال شخصیت پارانوئید در افرادی که بستگان نزدیک مبتلا به اسکیزوفرنی دارند، شایع‌تر است نشان می‌دهد که ارتباط ژنتیکی بین این دو اختلال وجود دارد و تجارب دوران اولیه کودکی از جمله ضربه‌های فیزیکی یا عاطفی، نیز در ایجاد اختلال شخصیت پارانوئید تأثیرگذار است.

افراد مبتلا به پارانوئید معمولاً:

همان‌گونه که در موارد قبلی هم به آن‌ اشاره کردیم، بیماری پارانوئید نوعی مشکل در اختلال شخصیت است و فرد مبتلا از خود رفتاری بروز می‌دهد که با کمی دقت به راحتی می‌توان، آن‌ها را تشخیص داد. اگر در یک فرد حداقل چهار مورد از موارد زیر را مشاهده کردید، احتمال این‌که وی مبتلا به بیماری پارانوئید باشد، زیاد خواهد بود

۱. به تعهد، وفاداری یا قابل اعتماد بودن دیگران شک می کنند. بر این باورند که دیگران از آنها سوء استفاده می کند یا آنها را فریب می دهند.

۲. مایل نیستند به دیگران اعتماد کنند یا اطلاعات شخصی خود را فاش کنند، زیرا می ترسند از اطلاعاتشان علیه آنها استفاده شود.

۳. به شدت کینه توزند.

۴. بیش از حد حساسند و به ندرت انتقادی را می پذیرند.

۵. معانی ضمنی و پنهان در اظهارات یا نگاه های معمولی دیگران می خوانند.

۶. فکر می کنند دیگران دارند به شخصیت آنها توهین و حمله می کنند، در حالی که از نظر دیگر افراد اینگونه نیست.

۷.بدون دلیل موجه، دائماً به همسر یا شریک عاطفی خود شک می کنند و او را به خیانت متهم می کنند.

۸. در روابط خود با دیگران سرد و غیرصمیمی هستند و برای جلوگیری از خیانت می توانند، کنترلگر و حسود باشند.

۹. با این باور که همیشه حق با آنهاست، نقش و تقصیر خود را در مشکلات یا درگیری ها نمی بینند.

۱۰. کینه توز و لجباز هستند و همیشه بحث و دعوا ایجاد می کنند.

تشخیص پارانوئید

هنگامی که متخصص سلامت روان، مانند یک روانشناس یا روانپزشک، حدس می زند فرد به پارانویا مبتلا است، اغلب سؤالات کلی می‌پرسد که حالت دفاعی در فرد ایجاد نکند یا جوّ گفتگو را سنگین نکند. معمولا سؤالاتی می پرسد که روشن کننده موارد زیر است:

تاریخچه زندگی
تاریخچه روابط
سوابق کاری
ارزیابی میزان واقعیت سنجی
ارزیابی توانایی کنترل تکانه

کنترل و درمان

افراد مبتلا به این اختلال به ندرت خودشان به دنبال درمان هستند. معمولاً اعضای خانواده، همکاران یا کارفرمایان، آنها را برای درمان به مراکز سلامت روان ارجاع می دهند.

برای درمان این بیماران، روان درمانی، مانند درمان رفتاری شناختی (CBT) یا رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)، از روش های درمانی انتخابی است. درمان بر افزایش مهارت‌های عمومی مقابله‌ای، به ویژه اعتماد و همدلی و همچنین بر بهبود تعامل اجتماعی، ارتباطات و عزت نفس تمرکز دارد.